Ponad 80% światowej populacji mieszka obecnie na obszarach miejskich, a liczba ta stale rośnie, co podkreśla pilną potrzebę zadbania o to, aby miasta były projektowane z korzyścią dla zdrowia ludzkiego i planety. Z niedawnego raportu Organizacji Narodów Zjednoczonych wynika, że urbanizacja na całym świecie przyspiesza, co ma poważne konsekwencje dla zrównoważonego rozwoju, zdrowia publicznego i dobrostanu społecznego.
Skala rozwoju miast
Przez dziesięciolecia pomiar urbanizacji był utrudniony przez niespójne definicje tego, co stanowi osadę „miejską” i „wiejską”. Niektóre kraje zaliczają do obszarów miejskich te, w których zamieszkuje zaledwie 200 osób, podczas gdy inne wymagają 50 000 mieszkańców. Aby rozwiązać ten problem, badacze zdefiniowali obszary miejskie jako miasta o populacji co najmniej 50 000 osób i gęstości zaludnienia 1500 osób na kilometr kwadratowy lub miasta o liczbie mieszkańców co najmniej 5000 osób i gęstości zaludnienia 300 osób na kilometr kwadratowy. Korzystając z tego spójnego standardu, odkryli, że 45% światowej populacji mieszka w miastach, a 36% w miastach, co oznacza, że 81% ludzi to obecnie mieszkańcy miast.
Prognozy na przyszłość: coraz bardziej zurbanizowany świat
Modelowanie statystyczne pokazuje, że do 2050 r. 83% światowej populacji będzie mieszkać w obszarach miejskich. Liczba mieszkańców miast będzie nadal rosła do 2050 r., natomiast oczekuje się, że liczba ludności wiejskiej osiągnie szczyt w latach czterdziestych XXI wieku – głównie ze względu na wzrost liczby ludności w Demokratycznej Republice Konga – zanim zacznie spadać. Ta zmiana wymaga proaktywnego planowania w celu złagodzenia negatywnych skutków i maksymalizacji korzyści.
Regionalne czynniki urbanizacji
Siły napędzające urbanizację różnią się w zależności od regionu. W Azji Wschodniej i Południowej głównym czynnikiem jest migracja wewnętrzna – ludzie przemieszczający się z obszarów wiejskich do miast w poszukiwaniu edukacji, pracy i możliwości społecznych. Europa i Ameryka Północna doświadczają znacznej urbanizacji z powodu migracji międzynarodowych. W Afryce Subsaharyjskiej do tej tendencji przyczynia się wysoki współczynnik urodzeń w stosunku do współczynnika zgonów.
Podwójna natura urbanizacji: korzyści i ryzyko
Urbanizacja stwarza zarówno możliwości, jak i wyzwania. Staranne planowanie urbanistyczne może promować energooszczędny transport i ograniczać emisję dwutlenku węgla. Jednakże źle zaplanowana rozbudowa może prowadzić do rozrostu miast, zwiększonej zależności od samochodów i zwiększonych emisji. Miasta narażają także mieszkańców na zanieczyszczenie powietrza, ekstremalne upały i potencjalne zagrożenia dla zdrowia, takie jak choroby układu krążenia i choroba Alzheimera. Z drugiej strony miasta zapewniają lepszy dostęp do opieki zdrowotnej, edukacji i sieci społecznościowych.
Konsekwencje dla zrównoważonego rozwoju i polityki
Te nowe oceny mają kluczowe znaczenie dla oceny postępów w realizacji 11. celu zrównoważonego rozwoju ONZ – stworzenia włączających, bezpiecznych, odpornych i zrównoważonych miast do 2030 r. Wyniki zostaną również wykorzystane w raportach Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), kształtując polityki mające na celu ograniczenie globalnego ocieplenia.
Dalsze działania: bardziej ekologiczne miasta, w których żyje się lepiej
W raporcie podkreślono pilną potrzebę projektowania miast, w których priorytetem będzie jakość życia. Oznacza to inwestowanie w tereny zielone, poprawę transportu publicznego i redukcję zanieczyszczeń. Celem nie jest odwrócenie urbanizacji, ale uczynienie miast zdrowszymi, bardziej odpornymi i bardziej sprawiedliwymi dla wszystkich mieszkańców.
