Niedawne obserwacje potwierdzają, że międzygwiazdowa kometa 3I/ATLAS wykazuje oznaki kriowulkanizmu – w zasadzie wybuchają „lodowe wulkany” – podczas podróży przez nasz Układ Słoneczny. Wyniki opublikowane na serwerze preprint arXiv pokazują, że kometa ta, mimo że pochodzi z innego układu gwiezdnego, wykazuje uderzające podobieństwo do ciał lodowych znajdowanych w naszym kosmicznym sąsiedztwie, takich jak obiekty poza Neptunem.
Skład i aktywność komety
W ramach badania, którym kierował Josep Trigo-Rodriguez z Instytutu Nauk Kosmicznych w Hiszpanii, obserwowano kometę 3I/ATLAS zbliżającą się do Słońca. Naukowcy zaobserwowali intensywną sublimację – kiedy lód przechodzi bezpośrednio w stan gazowy – i wykryli wysoce rozdzielone pióropusze gazu i pyłu, wskazujące na aktywny kriowulkanizm. Takie zachowanie jest typowe dla obiektów lodowych wytwarzających ciepło wewnętrzne, takich jak obiekty transneptunowe (TNO), które są planetami karłowatymi i podobnymi ciałami krążącymi daleko od Słońca.
Skład powierzchni komety wydaje się przypominać prymitywne meteoryty zwane chondrytami węglowymi, które, jak się uważa, dostarczyły ważnych materiałów do powstania życia na Ziemi. Sublimacja powstaje w wyniku ogrzewania stałego dwutlenku węgla (suchego lodu), który powoduje reakcje z ziarnami metalu wewnątrz komety. Proces ten ujawnia zaskakujące powinowactwo chemiczne pomiędzy 3I/ATLAS i obiektami powstałymi w naszym Układzie Słonecznym.
Dlaczego to jest ważne?
Jest to istotne, ponieważ 3I/ATLAS jest dopiero trzecim zaobserwowanym obiektem międzygwiazdowym. Każde takie spotkanie jest rzadkie, co daje naukowcom wyjątkową okazję do zbadania składu i warunków układów planetarnych innych niż nasz. Kometa może być miliardy lat starsza od naszego układu, co daje wgląd w głęboką przeszłość formowania się galaktyk.
Odkrycie podkreśla także wspólność niektórych materiałów i procesów we wszystkich układach gwiezdnych. Pomimo swojego międzygwiezdnego pochodzenia, 3I/ATLAS zachowuje się podobnie do obiektów powstałych w naszym Układzie Słonecznym, co sugeruje, że elementy składowe planet i komet mogą być rozproszone po całej galaktyce.
Śledzenie i przyszłe badania
Kometa 3I/ATLAS porusza się z prędkością około 220 000 kilometrów na godzinę, co potwierdza jej pochodzenie spoza Układu Słonecznego. Opuści nasz system w przyszłym roku, dlatego bieżące obserwacje będą miały kluczowe znaczenie. Naukowcy szacują, że rozmiar komety wynosi od 420 metrów do 5,6 km, a jej masa wynosi ponad 600 milionów ton, jeśli jej skład odpowiada oczekiwanemu materiałowi skalistemu.
Badanie takich obiektów to nie tylko zadanie akademickie. Komety międzygwiazdowe stwarzają potencjalne ryzyko kolizji, chociaż ryzyko jest niskie. Co ważniejsze, służą jako „kapsuły kosmiczne” przenoszące cenne informacje na temat składu chemicznego i warunków panujących w innych częściach naszej galaktyki.
„To niezwykłe obiekty… zawierające cenne informacje na temat chemii zachodzącej w innych częściach naszej galaktyki”. – Josep Trigo-Rodriguez.
Ciągłe obserwacje 3I/ATLAS mogą udoskonalić naszą wiedzę na temat obiektów międzygwiazdowych i procesów tworzących układy planetarne w całym Wszechświecie.
